کک متالورژی محصول کربن تصفیه شده است که در درجه حرارت بسیار بالا، تحت فشار و در زمان مشخصی، از زغالسنگ تولید شده و در فرایندهای ساخت آهن و فولاد به عنوان سوخت عامل احیاءکننده استفاده میشود. سنگ آهن که معمولاً به صورت ترکیب آهن و اکسیژن (اکسید آهن) وجود دارد، برای تهیه فولاد باید خالص شود و این عمل خالص‌سازی با استفاده از کک متالورژی صورت می‌گیرد.
ککی که در کوره بلند (BF-BOF) سوزانده میشود، کربنی را تامین می‌کند که باعث احیاء اکسید آهن، یعنی جداسازی اکسیژن از سنگ آهن و ترکیب آن با کربن و آزادشدن به شکل گاز کربن دی‌اکسید، میشود؛ این فرآیند احیاء، خود انرژی گرمایی بسیار زیادی تولید می‌کند (رساندن دمای کوره به حدود 1600-1700 درجه سانتی گراد) که باعث ذوب سنگ آهن میشود. سایر عناصری که در ترکیب سنگ آهن وجود دارد به شکل تفاله‌های مذاب (سرباره) از کوره خارج میشود.
در صنعت کک‌سازی انواع متفاوتی از کک‌ها ممکن است در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
شرکت «کک طبس»، یکی از شرکتهای گروه سرمایه‌گذاری توسعه‌ی معادن و فلزات (ومعادن)، که از سال ۱۳۹۳ آغاز به کار کرده است، انواع مختلف کک، یعنی کک متالورژی، کک ریخته‌گری و کک فروآلیاژی را در سایزها و آنالیزهای مختلف تولید و عرضه می‌کند.
🔸 این شرکت در حال حاضر دارای ۶ باتری با مجموع ظرفیت اسمی ۴۵۸ هزار تن در سال است. باتری ۱ و ۲ کارخانه با ظرفیت کامل ماهانه ده هزار تن، در حال فعالیت است و برنامه شرکت، راه‌اندازی باتری ۳ و ۴ و رسیدن به دو سوم ظرفیت کارخانه، یعنی ۳۰۰ هزارتن در سال است. این دو باتری پس از طی‌کردن دوره‌ی پیش‌گرم در دی و بهمن، تقریباً در اواسط اسفند امسال به بهره‌برداری می‌رسد.
🔸 همچنین خط دانه‌بندی این شرکت تکمیل شده که به معنای تناژ تولید بیشتر برای ارائه محصولات در سایزهای مختلف (15-5 و 30-15) به فولادسازان EAF (کوره قوس الکتریکی) است.
🔸 فناوری به‌کارگرفته‌شده در کارخانه‌ی کک طبس از نوع روش «بازیافت حرارتی» است که مزیت آن نسبت به روش کوره بلند این است که این تکنولوژی قابلیت استفاده از کک با گریدهای مختلف و حتی خلوص پایین را دارد.
🔸 مزیت دیگر این روش «سبز بودن» آن است که هیچ ماده مضری را وارد محیط زیست نمی‌کند. محصول جانبی این تکنولوژی، حرارتی است که می‌تواند در تولید برق مورد استفاده قرار گیرد؛ همین موضوع سبب شده تا مطالعات راه‌اندازی یک نیروگاه بازیافت حرارتی (WHR) با ظرفیت 45 مگاوات ساعت برق توسط این شرکت انجام گرفته و توجیه‌پذیری اقتصادی آن بررسی شود و در حال حاضر این پروژه در مرحله تأمین سرمایه قرار دارد.
🔸 عمده‌ی محصولات این شرکت مورد استفاده‌ی کارخانه‌های فولادسازی به روش کوره بلند و نیز قوس الکتریکی است. همچنین شرکتهای تولیدکننده فروآلیاژها و ریخته‌گری نیز مشتری محصولات کک طبس هستند.
🔸 از طرح‌های مهم توسعه‌ای دیگر این مجموعه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– نیروگاه برج خنک‌کننده (CDQ) با ظرفیت 20 مگاوات ساعت
– کارخانه تولید بریکت کک متالورژی
– احداث خط راه آهن داخل کارخانه و اتصال به شبکه‌ی ریلی کشور و ایستگاه تخلیه و بارگیری مواد
– اخذ مجوز بهره برداری معادن زغالسنگ کک‌شو و حرارتی
– احداث کارخانه زغال‌شویی
